Του Γιώργου Στεφανίδη - HotDoc

Παρίσι, Μάιος 2018

Οι Ελληνες φοιτητές το 1968 στη Γαλλία ήταν λίγοι, ιδίως σε σύγκριση με τη σημερινή περίοδο. Τότε οι περισσότεροι σπούδαζαν στην Αυστρία ή την Ιταλία. Το ότι ήμασταν λίγοι ευνοούσε τη δημιουργία και τη σύσφιξη δεσμών με τους Γάλλους φοιτητές, για όσους το επιθυμούσαν.
 Ευνοούσε δηλαδή την ένταξη. Οι περισσότεροι γνωριζόμασταν...
Ημασταν κυρίως άντρες - και μεταπτυχιακοί. Και φυσικά το πολύ πιο σημαντικό ήταν ότι είχαμε ζήσει όλοι το ξεκίνημα της δικτατορίας μόλις έναν χρόνο πριν, τον Απρίλιο του 1967, και την απορρίψαμε όλοι: δεξιοί, κεντρώοι ή αριστεροί.

Οι Ελληνες φοιτητές ζούσαν ένα είδος διπλής ζωής: την ημέρα η έξαρση, η ελευθερία, η φαντασία, οι συζητήσεις, οι κινητοποιήσεις μαζί με τους άλλους φοιτητές, Γάλλους ή από τόσες άλλες χώρες, ενώ το βράδυ η αγωνία, κολλημένοι στο τηλέφωνο για τα νέα από την Ελλάδα και κυρίως η έγνοια τι να κάνουμε, πώς να βοηθήσουμε τους Ελληνες που εδώ και έναν χρόνο δεν σταματούσαν να καταφτάνουν για να ζητήσουν καταφύγιο.

Προσωπικά αυτό κυρίως με απασχολούσε. Η προσπάθειά μας ξεκινούσε από τα προφανή, δηλαδή πώς να βρεθεί φαγητό και, το δυσκολότερο ίσως, στέγη - υπήρχε ένα δωμάτιο ελεύθερο για δύο μέρες, ένα άλλο για μία νύχτα κ.λπ., ένα πραγματικό σταυρόλεξο, για πολλούς μια συνεχής μετακόμιση.
Το επόμενο βήμα ήταν να βρεθεί κάποια έστω και συμβολικά αμειβόμενη απασχόληση, δηλαδή ουσιαστικά εύρεση εργασίας. Η λύση των προβλημάτων τους ήταν δύσκολη, επρόκειτο για ανθρώπους συχνά προχωρημένης ηλικίας, ταλαιπωρημένους, που δεν γνώριζαν τη γλώσσα ούτε τον τόπο όπου κατέφυγαν και τι τον απασχολούσε εκείνη την ώρα. Οι δυνατότητες των Ελλήνων φοιτητών για βοήθεια ήταν αναγκαστικά περιορισμένες.

Και τότε άρχιζε ένας μαραθώνιος αναζήτησης βοήθειας από τους Γάλλους, η στάση των οποίων υπήρξε κυριολεκτικά θαυμαστή. Είτε ήταν φίλοι είτε άγνωστοι. Θα μου μείνει αξέχαστη η προθυμία τους, η ανθρωπιά τους. Τους απορροφούσαν βέβαια κατά κύριο λόγο τα γεγονότα του Μαΐου αλλά πάντα έβρισκαν χρόνο και λύσεις για τους Ελληνες. Οι Γάλλοι πολίτες υπήρξαν αξιοθαύμαστοι. Οι δε Γαλλίδες -με ενθουσιασμό και αυταπάρνηση- ήταν ιδιαίτερα ευρηματικές στις λύσεις που εφεύρισκαν.

Βέβαια βασικοί ήταν και οι αποκαλούμενοι επώνυμοι, φυσικά πιο δύσκολοι στην προσέγγιση και την επαφή. Αλλά όποτε προσεγγίστηκαν, μέσω αλυσίδας γνωριμιών, δήλωσαν παρόντες με μεγάλη γενναιοδωρία.
Τέλος, πολύ θετική ήταν και η επαφή με θεσμούς όπως τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα, ο Τύπος. Ακόμη και η ίδια η αστυνομία, η οποία γνώριζε τις περισσότερες δραστηριότητες των Ελλήνων, φοιτητών ή μη, έδειχνε κατανόηση και ανοχή.

Η κοινωνία τότε ήταν ανοικτή και διαθέσιμη διότι δεν είχε στόχο την κατάληψη και την ανάληψη της εξουσίας, αλλά προχωρούσε ψάχνοντας τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου και σε μεγάλο βαθμό αυτό επηρέαζε τη στάση της απέναντι στην Ελλάδα.

Οι ανθρώπινες σχέσεις του Μαΐου εκείνη τη χρονιά του '68 διατηρήθηκαν σε βάθος χρόνου. Χαθήκαμε με πολλούς στην καθημερινότητά μας, αλλά όταν βρεθούμε κάπου η αγάπη και η εμπιστοσύνη που μας είχαν ενώσει είναι πάντα μοναδικές και ακέραιες.
Ο Μάης του ’68 ήταν για τους Γάλλους υπαρξιακό γεγονός που άλλαξε ριζικά τις κοινωνικές πρακτικές της χώρας. Για τους Ελληνες που τον έζησαν υπήρξε μάθημα ζωής και εργαστήρι σκέψης.

Είμαι κι εγώ ένας από αυτούς - φυσικά αυτό αφορά και εμένα. Προσωπικά είμαι ευγνώμων προς τη Γαλλία γιατί μου επέτρεψε να βιώσω δημιουργικά και ελεύθερα.

Τέλος, προσυπογράφω το σχόλιο που έκανε ο Μάνος Χατζιδάκις για τον Μάιο του ’68: «Οι Γάλλοι νέοι που επαναστατούν στους δρόμους, στα δημόσια πάρκα και σας ιστορικές πλατείες δεν κάνουν ιστορία. Τραγουδούν τη γέννηση ενός κόσμου που θα ’ρθει».

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ