ΙΙΙ Η ΠΕΙΡΑ ΤΗΣ ΠΑΡΙΣΙΝΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΑΣ ΤΟΥ 1871:
Η ΜΑΡΞΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

3.  Η κατάργηση του Κοινοβουλευτισμού.

«Η Κομμούνα (έγραφε ο Μαρξ) δεν ήταν κοινοβουλευτικός, αλλά  εργατικός οργανισμός, νομοθετικός και εκτελεστικός συγχρόνως.  Ενώ πρώτα  απεφασίζετο κάθε τρία ή κάθε έξι χρόνια  ποιο από τα μέλη της  κυρίαρχης  τάξης θα «αντιπροσώπευε» και  θα «καταπίεζε τον λαό μέσα στο Κοινοβούλιο, η καθολική ψηφοφορία χρησιμεύει τώρα στον λαό, που ήταν οργανωμένος σε κομμούνες, ως μέσο για την εξεύρεση των απαιτούμενων εργατών, ελεγκτών και λειτουργών για τις ανάγκες του, όπως ακριβώς ένα  άτομο εκλέγει τους ατομικούς υπαλλήλους για τις δικές του ανάγκες».
Η αξιοσημείωτη αυτή κριτική του κοινοβουλευτισμού στα 1871 είναι από τα λόγια εκείνα του Μαρξ που «λησμονήθηκαν» χάρις στην κυριαρχία του σοσιαλιστικού σωβινισμού  και οπορτουνισμού.  Υπουργοί  και  εξ’ επαγγέλματος πολιτικοί,  «ημιμαθείς»  σοσιαλιστές  και προδότες του προλεταριάτου, εγκατέλειψαν σήμερα κάθε κριτική του κοινοβουλευτισμού στους αναρχικούς και με το έξυπνο αυτό τέχνασμα διακηρύσσουν ότι κάθε κριτική του κοινοβουλευτισμού είναι «αναρχισμός».  Και, έτσι δεν είναι καθόλου παράξενο ότι το  προλεταριάτο των πιο προχωρημένων κοινοβουλευτικών χωρών, απογοητευμένο από τέτοιους «σοσιαλιστές» όπως είναι οι κ. κ. Σάϊντμαν   Δαβίδ, Λέγκιν, Σαμπά, Ρενωντέλ, Χέντερσον, Βαντερβέλντε, Στάουνιγκ, Μπράντιγκ, Μπισσολάτι και Σία, στρέφει τη συμπάθειά του  ολοένα περισσότερο  προς τον Αναρχο-συνδικαλισμό, αν και αυτός είναι δίδυμος αδελφός του οπορτουνισμού.

Αλλά στην επαναστατική σκέψη του Μαρξ δεν υπήρχε ποτέ η κενή και πομπώδης φρασεολογία, τα λογοπαίγνια, όπως την μετέτρεψαν οι  Πλεχάνωφ, Κάουτσκυ και λοιποί.  Ο Μαρξ ήξερε πολύ καλά να μαστιγώνει αλύπητα τον Αναρχισμό για την ανικανότητά του να εκμεταλλευθεί τουλάχιστον τον «στάβλο» του καπιταλιστικού κοινοβουλευτισμού όταν η κατάσταση δεν ήταν επαναστατική, αλλά συγχρόνως ήξερε  πως να υποβάλλει τον κοινοβουλευτισμό σε μια πραγματικά επαναστατική προλεταριακή κριτική.

Να αποφασίζεται μια φορά κάθε τόσα χρόνια ποιο από τα μέλη  της κυρίαρχης τάξης θα καταπιέσει τον λαό δια μέσου του κοινοβουλίου -αυτή είναι η πραγματική ουσία τον μικροαστικού κοινοβουλευτισμού, όχι μόνο μέσα στις κοινοβουλευτικές και συνταγματικές Μοναρχίες αλλά και στα πιο δημοκρατικά πολιτεύματα.

Αφού όμως στο ζήτημα τού κράτους ο κοινοβουλευτισμός πρέπει να θεωρείται σαν ένας από τους θεσμούς του, τι δρόμο έξω από τον κοινοβουλευτισμό έχει να ακολουθήσει το προλεταριάτο αντιμετωπίζοντας τις υποχρεώσεις που θα του παρουσιασθούν ;  Πώς μπορεί να διοικηθεί μια χώρα χωρίς τον κοινοβουλευτισμό;

Επαναλαμβάνουμε άλλη μια φορά :  Η διδασκαλία του, Μαρξ, στηριζομένη στη μελέτη της Κομμούνας, ξεχάστηκε σε τέτοιο βαθμό ώστε κάθε κριτική τον κοινοβουλευτισμού όταν δεν είναι αναρχική ή αντιδραστική είναι τελείως ακατάληπτη στους σημερινούς «σοσιαλ-δημοκράτες» (λέγε : προδότες τού σοσιαλισμού).

Ο δρόμος έξω από τον κοινοβουλευτισμό θα βρεθεί όχι με την κατάργηση  των αντιπροσωπευτικών θεσμών και της αρχής της εκλογής, αλλά με την μετατροπή των αντιπροσωπευτικών αυτών θεσμών από «αερολογικούς» οργανισμούς σε οργανισμούς θετικής εργασίας :   «Η Κομμούνα δεν ήταν ένας κοινοβουλευτικός θεσμός, αλλά ένας θετικός οργανισμός, νομοθετικός και εκτελεστικός συγχρόνως».

«Όχι κοινοβουλευτικός, αλλά θετικός» οργανισμός -αυτό αναφέρεται κατ' ευθείαν στους σημερινούς κοινοβουλευτικούς και σοσιαλδημοκράτες που εκτελούν χρέη «υπηρετικών σκύλων» του κοινοβουλευτισμού.  Πάρτε μια κοινοβουλευτική χώρα, από την Αμερική έως την Ελβετία, από την Γαλλία έως την 'Αγγλία, Νορβηγία κ.τ.λ. η αληθινή κρατική λειτουργία γίνεται μέσα στα παρασκήνια και εξωτερικεύεται με τις διάφορες υπηρεσίες, συμβούλια και επιτελεία.  Το  κοινοβούλιο έχει αποκλειστικό του σκοπό να παράγει λόγια  για την εξαπάτηση του  «κοσμάκη».  Αυτό είναι τόσο αληθινό ώστε ακόμη και στην πρώτη Ρωσική Δημοκρατία με το μικροαστικό δημοκρατικό καθεστώς,  ο κοινοβουλευτισμός φανέρωσε καθαρά τον αληθινό του σκοπό πριν ακόμη δημιουργηθεί ένα πραγματικό κοινοβούλιο.

Οι ήρώες της διαφθοράς, όπως είναι ο Σκομπέλιεφ και ο Τσερετέλλι, ο Τσέρνωφ και ο Αφξέντιεφ κατόρθωσαν να μολύνουν και τα Σοβιέτ ακόμη με το παράδειγμα τον πιο σιχαμερού μικροαστικού κοινοβουλευτισμού, μετατρέποντας τα σε αερολογικούς οργανισμούς.  Μέσα στα Σοβιέτ  οι αξιότιμοι  Δεξιοί  Σοσιαλιστές υπουργοί κοροϊδεύουν τους ευκολόπιστους με φράσεις και εκφράσεις.  Μέσα στην ίδια την Κυβέρνηση ένα είδος καντρίλιας παίζεται συνεχώς, και από το ένα μέρος οι σοσιαλεπαναστάτες και  οι  μενσεβίκοι  αρπάζουν  τις πιο «καλές» και «ωραίες» θέσεις, ενώ από το άλλο μέρος προσπαθούν να απασχολήσουν την προσοχή του λαού. Στο μεταξύ η πραγματική λειτουργία του κράτους γίνεται από τις υποδιοικήσεις και τα διάφορα επιτελεία.

Η «Ντιέλο Ναρόντα», το όργανο τον κυβερνώντος κόμματος των σοσιαλεπαναστατών ομολογούσε τελευταία σένα κύριο άρθρο της με την αμίμητη αφέλεια των  ανθρώπων της «καλής κοινωνίας», ότι ακόμη και σε εκείνα τα υπουργεία που  ανήκουν  στους  «σοσιαλιστές»  (συγγνώμη για τη λέξη) ολόκληρος ο επίσημος οργανισμός μένει κατ' ουσία ο ίδιος με τον  παλιό, λειτουργώντας όπως πριν και πολεμώντας  κάθε  επαναστατική πρωτοβουλία χωρίς εξαιρέσεις και προσχήματα.  Και πραγματικά, αν ακόμη δεν είχαμε αυτή την ομολογίά, η σημερινή ιστορία της συμμετοχής των σοσιαλεπαναστατών και των μενσεβίκων στην κυβέρνηση δεν το  αποδεικνύει αυτό;

Είναι μόνο χαρακτηριστικό ότι στην υπουργική συνεργασία τους με τους Καντέ, οι κ. κ. Τσέρνωφ, Ρουσσάνωφ, Ζενζίνωφ και άλλοι από το επιτελείο της «Ντιέλο Ναρόντα» έχασαν τελείως κάθε ντροπή ώστε διακηρύσσουν με αναίδεια σαν να ήταν μια αστειότητα, ότι στα υπουργεία τους όλα μένουν όπως ήταν πριν.  Επαναστατικές και δημοκρατικές φράσεις για να εξαπατούν τους απλοϊκούς γραφειοκρατία και διαφθορά στις κυβερνητικές υπηρεσίες για το «όφελος» των καπιταλιστών-αυτή είναι η ουσία του σημερινού «φιλόνομου» συνασπισμού.

Στη θέση του αργυρωνήτου και διεφθαρμένου κοινοβουλευτισμού της καπιταλιστικής κοινωνίας, η Κομμούνα φέρνει θεσμούς στους οποίους η ελευθέρια της γνώμης και της συζητήσεως δεν είναι πια μια απάτη, γιατί οι αντιπρόσωποι πρέπει να δουλεύουν πραγματικά, πρέπει μόνοι τους να εκτελούν τους δικούς τους νόμους, πρέπει μόνοι τους να ελέγχουν τα αποτελέσματά τους στην πράξη, πρέπει να  είναι απ'  ευθείας υπεύθυνοι  μπροστά στους εκλογείς τους.  Οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί μένουν, αλλά ο κοινοβουλευτισμός ως ξεχωριστό σύστημα, σαν μια διαίρεση της εργασίας σε νομοθετικές και εκτελεστικές λειτουργίες, ως θεσμός που δημιουργεί μια προνομιούχο θέση για τους βουλευτές του δεν υπάρχει πια.

Χωρίς τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς δεν μπορούμε να φαντασθούμε μια δημοκρατία, ακόμη ούτε μια προλεταριακή δημοκρατία.  Αλλά μπορούμε και πρέπει να σκεφθούμε για μια δημοκρατία χωρίς κοινοβουλευτισμό, αν η κριτική μας κατά της καπιταλιστικής κοινωνίας δεν είναι απλώς κούφια λόγια, αν η ανατροπή της καπιταλιστικής κυριαρχίας είναι σοβαρός και ειλικρινής σκοπός μας, και όχι απλό «εκλογικό σύνθημα»  για το ψάρεμα των εργατικών ψήφων-όπως συμβαίνει με τους μενσεβίκους και τους σοσιαλεπαναστάτες,  με τους Σάιντμαν, τους Λέγκιν, τους Σαμπά και τους Βαντερβέλντε.

Είναι σκόπιμο να σημειώσουμε ότι, μιλώντας ο Μαρξ για τις λειτουργίες για τις οποίες οι υπάλληλοι χρειάζονται και στην Κομμούνα και στην Προλεταριακή Δημοκρατία, τους παραβάλλει με τους εργάτες «οποιουδήποτε εργοδότη», δηλαδή με την συνηθισμένη καπιταλιστική σχέση του προς τους επιστάτες και τους υπαλλήλους τους. Δεν υπάρχει εδώ κανένα ίχνος ουτοπίας στη σκέψη του Μαρξ,  ο οποίος ούτε εφευρίσκει, ούτε φαντάζεται  την «νέα» κοινωνία. Απεναντίας ο Μαρξ μελετά σε μια επιστημονική εξέλιξη,  την γέννηση της νέας κοινωνίας από την παλιά, τον τρόπο της μετάβασης από το παρελθόν στο μέλλον.

 Παίρνει την θετική, πείρα ενός προλεταριακού κινήματος των μαζών και προσπαθεί να βγάλει απ' αυτήν πρακτικά διδάγματα.  «Διαβάζει» μέσα στην Κομμούνα, όπως όλοι οι μεγάλοι επαναστάτες φιλόσοφοι δεν φοβήθηκαν να διαβάσουν μέσα στην πείρα των μεγάλων κινημάτων των καταπιεζομένων τάξεων ποτέ δεν διακήρυξε σχολαστικούς «αφορισμούς» (όπως ο Πλεχάνωφ, «δεν έπρεπε να καταφύγετε  στα όπλα», ή ο Τσερετέλι, «μια τάξη πρέπει να ξέρει έως που μπορεί να φθάσει»).

Για την άμεσο και τελεία καταστροφή των κρατικών τύπων δεν μπορεί να γεννηθεί ζήτημα.  Αυτό είναι ουτοπία. Αλλά η  συντριβή του  παλιού  γραφειοκρατικού μηχανισμού  και η άμεση έναρξη της  αναδημιουργίας του νέου, που θα μάς κάμει σιγά-σιγά ικανούς να καταργήσουμε τελείως την γραφειοκρατία - αυτό δεν είναι ουτοπία,  είναι η πείρα της Κομμούνας είναι το άμεσο και αναγκαίο καθήκον  του επαναστατικού προλεταριάτου.  Ο καπιταλισμός απλοποιεί τις «κυβερνητικές» λειτουργίες.  Μάς επιτρέπει την κατάργηση των τυραννικών μεθόδων και την οργάνωση  του προλεταριάτου (σε κυβερνώσα τάξη) που διορίζει «εργάτες και υπαλλήλους» εν ονόματι του συνόλου της κοινωνίας.

Δεν είμαστε ουτοπιστές, δεν  ξεγελιόμαστε με  «όνειρα» ότι  θα απαλλαγούμε αμέσως από κάθε τυραννία και κάθε υποταγή : αυτά είναι όνειρα των αναρχικών που στηρίζονται στην άγνοια του έργον της δικτατορίας του προλεταριάτου. Είναι ξένα από την μαρξική θεωρία, και στην πραγματικότητα δεν χρησιμεύουν παρά για να επιβραδύνουν την σοσιαλιστική επανάσταση «έως ότου ν' αλλάξει η φύση του άνθρώπου»:  Όχι, εμείς θέλουμε την σοσιαλιστική επανάσταση με την ανθρώπινη φύση όπως είναι τώρα : και η ανθρώπινη φύση  δεν μπορεί να κάμει χωρίς πειθαρχία, χωρίς έλεγχο, χωρίς διαχειριστές και λειτουργούς.

Υποταγή όμως πρέπει να υπάρχει στην οπλισμένη, πρωτοπορία όλων των πιεζόμενων  και εργαζόμενων τάξεων -στο προλεταριάτο.  Οι ειδικές «αυταρχικές» μέθοδοι των αρχόντων του Κράτους μπορούν και πρέπει αμέσως ν’ αντικατασταθούν  με τις απλές λειτουργίες των εκτελεστικών υπαλλήλων -λειτουργίες που μπορούν τώρα να εκτελεσθούν πολύ καλά από κάθε πολίτη κοινής ικανότητος και μπορούν θαυμάσια να υποβληθούν σε ένα εργατικό ημερομίσθιο.

Πρέπει  να  οργανώσουμε την παραγωγή  σε μεγάλη κλίμακα, αρχίζοντας απ' αυτό που έκαμε ο Καπιταλισμός. Μόνοι μας, εμείς οι εργάτες, στηριζόμενοι  στην εργατική μας πείρα, πρέπει να δημιουργήσουμε μιαν ακλόνητη και σιδερένια πειθαρχία που θα υποστηρίζεται  από την δύναμη των οπλισμένων  εργατών -πρέπει να περιορίσουμε τον ρόλο των αρχόντων του Κράτους σε ρόλο απλών εκτελεστών των δικών μας οδηγιών  -πρέπει να γίνουν υπεύθυνοι, ανακαλούμενοι και με μέτρια πληρωμή «εκτελεστικοί υπάλληλοι» (φυσικά με κάθε είδους, τύπου και βαθμού τεχνικές γνώσεις).  Αυτό είναι το δικό μας προλεταριακό καθήκον.  Αυτό μπορεί και πρέπει να μάς οδηγεί όταν θα πραγματοποιήσουμε την προλεταριακή επανάσταση.

Η αρχή αυτή, επάνω στη βάση της μεγάλης βιομηχανίας, θα φέρει μόνη της την βαθμιαία εξαφάνιση της γραφειοκρατίας, την βαθμιαία δημιουργία ενός νέου συστήματος, που δεν θα έχει καμιά ομοιότητα με την μισθοδουλεία, ενός συστήματος στο οποίο η απλοποίηση των λειτουργιών της διαχειρίσεως και του έλέγχου θα τις καταντήσει στο τέλος μια συνήθεια, και τέλος θα τις εξαφανίσει ως ειδικές λειτουργίες μιας ειδικής τάξεως.

Ένας έξυπνος Γερμανός σοσιαλδημοκράτης που έζησε στα εβδομήντα του περασμένου αιώνος, έλεγε ότι η υπηρεσία των ταχυδρομείων είναι το πρότυπο του Σοσιαλιστικού συστήματος.  Αυτό είναι πολύ αληθινό.  Σήμερα η ταχυδρομική υπηρεσία είναι οργανωμένη επί τη βάσει ενός Κρατικού καπιταλιστικού μονοπωλίου.  Ο ιμπεριαλισμός μεταμορφώνει σιγά-σιγά όλες τις επιχειρήσεις σε οργανώσεις αυτού του τύπου.  Επάνω στους «κοινούς» εργάτες που δουλεύουν και πεινούν, στηρίζεται και αυτή η αστικά γραφειοκρατία.

Αλλά ο μηχανισμός της κοινωνικής διοίκησης είναι εδώ ευκολότατος.  δεν έχουμε παρά να ανατρέψουμε τους καπιταλιστές, να συντρίψουμε με το σιδερένιο χέρι των οπλισμένων εργατών την αντίσταση αυτών των εκμεταλλευτών, να κομματιάσουμε την γραφειοκρατική  μηχανή  του  νεώτερου κράτους – και έχουμε μπροστά μας μια τελειότατη μηχανή, ελεύθερη από παράσιτα, η οποία μπορεί θαυμάσια να τεθεί σε λειτουργία από τους ίδιους ενωμένους εργάτες, που θα διορίζουν μόνοι τους τούς τεχνικούς υπαλλήλους,  τους επιθεωρητές τους, και θα τους πληρώνουν όλους σαν υπαλλήλους του κράτους με ένα κοινό ημερομίσθιο.  Αυτό είναι ένα συγκεκριμένο έργο που μπορεί να εφαρμοσθεί και να πραγματοποιηθεί  αμέσως σε όλες τις επιχειρήσεις,  που θα απήλλασε τους εργάτες από την εκμετάλλευση και θα ήταν μια πρακτική εφαρμογή της πείρας (ειδικά στο ζήτημα της αναδημιουργίας του κράτους) που μάς έχει δώσει η Κομμούνα.

 Η οργάνωση ολόκληρης της εθνικής μας οικονομίας σύμφωνα με το σύστημα των ταχυδρομείων, αλλά σε τρόπο που οι τεχνικοί υπάλληλοι, οι επόπτες, και εν γένει όλα τα χρησιμοποιούμενα πρόσωπα δεν θα παίρνουν μεγαλύτερο ημερομίσθιο από έναν εργάτη  και όλο αυτό κάτω από την διεύθυνση του οπλισμένου προλεταριάτου -αυτός είναι ο άμεσος σκοπός μας.  Αυτή είναι η μορφή του κράτους και η οικονομική βάση του που μας χρειάζεται.  Αυτό θα φέρει την κατάργηση του κοινοβουλευτισμού, ενώ θα διατηρεί τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς. Αυτό θα ελευθερώσει τις εργαζόμενες τάξεις από την υποδούλωση τους στους θεσμούς της καπιταλιστικής τάξης.

Η οργάνωση της Ενότητας του Έθνους.